ORIËNT EXPRESS GESCHIEDENIS: (klik op de plaatjes voor een vergroting)
De Oriënt-Express maakte het voor het eerst mogelijk per trein rechtstreeks naar Instanbul te reizen.
De Oriënt-Express was de vervulling van de droom van de Belgische ingenieur Georges Nagelmackers om internationaal treinreizen in Europa mogelijk te maken.
Nagelmackers was op het idee gekomen op een reis in de Verenigde Staten, waar hij kennis maakte met dergelijke langeafstandstreinen. De Oriënt-Express was de eerste en ook de belangrijkste internationale trein die door de door hem opgezette CIWL
(Compagnie Internationale des Wagons-Lits) werd gereden. Het is begonnen als demonstratieproject om te laten zien hoe veel sneller en comfortabeler internationaal treinreizen kon zijn als je de reis niet voortdurend hoeft te onderbreken om te eten, te slapen, over te stappen tussen verschillende maatschappijen en voor grensformaliteiten (afhandeling van douaneformaliteiten tijdens de rit zou echter nog op zich laten wachten). Hiertoe creëerde hij een trein die gold als een hotel op wielen, met slaaprijtuigen en een restauratiewagen.
Nagelmackers heeft al zijn diplomatieke gaven moeten inzetten om de onderhandelingen hierover met nationale regeringen en spoorwegmaatschappijen tot een goed einde te brengen. Hij kon daarbij gebruik maken van het relatienetwerk van het bankiershuis van zijn familie, dat onder meer de Belgische koning Leopold II van de financiële middelen voor diens luxueuze levensstijl voorzag. Voordat deze trein in gebruik kon worden genomen moesten gedetailleerde afspraken gemaakt worden met meerdere spoorwegmaatschappijen. De rijtuigen werden door de geleverd, de locomotieven door de betrokken maatschappijen.
Om de Oriënt-Express te kunnen begrijpen moeten we ons realiseren dat de grenzen en politieke realiteit in het Europa van 1870 totaal anders waren dan nu. Groot-Brittannië was de leidende handelsnatie in de wereld maar zonder territoriale ambities op het Europese continent. Daar waren Frankrijk, het Habsburgse Rijk (Oostenrijk-Hongarije) en het Ottomaanse Rijk de grootmachten. Pruisen was een opkomende grootheid die nog niet echt voor vol werd aangezien. Nagelmackers ging de hoofdsteden van Groot-Brittannië (Londen), Frankrijk (Parijs), Oostenrijk-Hongarije (Wenen) en het Ottomaanse Rijk (Istanboel) met elkaar verbinden en had dus een project van groot politiek belang.
In de krap honderd jaar dat de Oriënt-Express bestaan heeft is Europa het toneel geweest van meerdere conflicten en oorlogen. De Oriënt-Express heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld, als verbinding om staatshoofden, diplomaten en spionnen(vergezeld door kunstenaars en andere bohemiens) tussen de hoofdsteden te vervoeren, maar ook als slachtoffer van aanslagen of doordat de dienst als gevolg van oorlogshandelingen moest worden stilgelegd. De trein voerde door de notoir instabieleBalkan, waar de orthodox-christelijke bevolking afwisselend door het islamitische Ottomaanse Rijk en het rooms-katholieke Habsburgse Rijk onderdrukt was en voor haar vrijheid vocht. Deze politieke context en het avontuur van een reis die nooit helemaal zeker was gaven de trein zijn roem, waaraan ook is bijgedragen door verschillende romans, waaronder Sherlock Holmes, Agatha Christies Moord in de Oriënt-expres, Ian Flemings From Russia with Love, Graham Greenes Stamboul Trainen Maurice Dekobra’s Madone des Sleepings.
Als vervolg op de Oriënt-Express heeft CIWL een netwerk van internationale treinen, slaaprijtuigen en restauratierijtuigen opgezet dat heel Europa omspande en vertakkingen had tot ver daar buiten. Het heeft de norm gezet voor internationale treinen en internationaal reizen aanzienlijk vergemakkelijkt. Pas in de tweede helft van de 20e eeuw raakte dit systeem achterhaald door het vliegtuig.
Train Eclair
De routes tussen 1883-1914
In 1882 liet Nagelmackers een eerste proeftrein, de Train Eclair van Parijs naar Wenen rijden, via Straatsburg en München. Toen de echte Oriënt-Express een jaar later van start ging was de railverbinding naar Istanboel nog niet gereed. Als alternatief stuurde Nagelmackers de trein (via Boedapest) naar de Roemeense stad Giurgewo waar de reizigers dienden over te stappen op een veerdienst over de Donau. Die voer hen naar Rustschuk waar een tweede trein op hen wachtte die hen op zijn beurt naar de Bulgaarse havenstad Varna bracht, vanwaar de reizigers per boot verder konden naar Constantinopel.
Operationeel
De trein werd officieel ingewijd op 4 oktober 1883, toen deze al enkele maanden reed. De trein vertrok om 19:30 uit het Parijse “Gare de Strasbourg” (het huidige Gare de l’Est) met aan boord hooggeplaatste genodigden, journalisten en Georges Nagelmackers zelf. De reis duurde toen 76 uur. In 1885 kon door de verdere aanleg voor spoorlijnen de tak naar Belgrado, als deel van de route naar Constantinopel over land, in gebruik genomen worden. Verder werd vanaf 1885 van Boekarest doorgereden naar Constanta zodat de reizigers aldaar konden overstappen op de boot naar Constatinopel en de route via het Donauveer en Bulgarije kon worden vermeden. In Oostenrijk-Hongarije werd tussen 1885 en 1894 tussen Wenen en Budapest niet langs de Donau maar via Györ gereden. Vanaf 1889 kon de trein zijn eindbestemming over land bereiken.
Klik op de kaart voor een duidelijke vergroting!
Op 19 mei 1977 rijdt de beroemde Oriënt Express voor het laatst van Parijs naar Istanbul.
De Orient-Express bleef tot 2001 dagelijks naar Boedapest reizen, hierna werd de route ingekort tot Parijs-Wenen.
In 2007 werd de route nog verder ingekort tot Straatsburg- Wenen. Deze treinverbinding draagt nog steeds de naam Oriënt-Express.
De oude treinstellen van de nostalgische Oriënt-Express worden incidenteel gebruikt voor verschillende luxeritten.
LINK NAAR WIKI-PAGINA OVER DE ORIËNT EXPRESS
Fantasiorama video Youtube
LINK NAAR DE BOUW VAN HET DIORAMA ORIËNT EXPRESS